Overslaan naar inhoud

Wat zit er écht onder het laken? Deel 1

Het Geologische Fundament – Alles over Leisteen en Nivellering
29 december 2025 in
GePe-Biljarts
| Nog geen reacties
Wie een biljartbal over een tafel ziet glijden, staat zelden stil bij de honderden kilo’s natuursteen die zich vlak onder het laken bevinden. Toch is de leisteen het belangrijkste onderdeel van de tafel. Zonder een perfecte, stabiele ondergrond is zelfs het duurste laken waardeloos. In dit eerste deel van onze reeks leggen we uit waarom leisteen de gouden standaard is en hoe we die enorme massa met uiterste precisie tot op de millimeter recht leggen.

Waarom Leisteen?

In de beginjaren van het biljart werd er geëxperimenteerd met hout, beton of zelfs marmer, maar leisteen bleek al snel superieur. Het is een metamorf gesteente dat in lagen wordt ontgonnen, waardoor het zich uitstekend leent om tot een perfect vlakke plaat te worden geslepen.

Leisteen heeft twee unieke eigenschappen voor de biljartsport:

  1.  Inertie: Door het enorme gewicht is de tafel ongevoelig voor trillingen. Wanneer een bal hard tegen de band botst, blijft de ondergrond onbeweeglijk.
  2. Thermische stabiliteit: Hoewel leisteen poreus is en vocht kan opnemen uit de omgeving (wat we oplossen met verwarming), vervormt het materiaal nauwelijks door temperatuurverschillen.

De Dikte: Massa is Kwaliteit

Niet elke leisteen is gelijk. De dikte bepaalt de stabiliteit en het speelcomfort. Bij GePe-Biljarts zien we vaak dat klanten verrast zijn door het gewicht; een volledige leiplaat voor een snookertafel kan namelijk tot 1000 kg wegen.

Discipline

Standaard dikte leisteen

Functie

Pooltafel

20 mm tot 30 mm

Voldoende voor recreatief spel, makkelijker te transporteren.

Carambole & Golfbiljart

40 mm

De standaard voor competitie; biedt de nodige massa voor een zuivere balrol.

Snooker

50 mm

Nodig om de enorme overspanning van de tafel te ondersteunen zonder door te buigen.


Waar komt onze leisteen vandaan?

De basis van elke kwalitatieve biljarttafel is de leisteen. Hoewel leisteen op veel plaatsen in de wereld voorkomt, wordt de beste kwaliteit voor biljarttafels meestal ontgonnen in specifieke regio's in Italië (voornamelijk Ligurië) en Brazilië.

  • Italië: Al decennia lang staat Italiaanse leisteen bekend als de gouden standaard. De steen uit de regio rond Genua is relatief zacht en laat zich daardoor uiterst nauwkeurig schuren en polijsten tot een perfect vlak oppervlak.
  • Brazilië: Vandaag de dag komt een zeer groot deel van de wereldwijde productie uit Brazilië. De Braziliaanse leisteen is over het algemeen iets harder en zeer duurzaam, wat hem uitermate geschikt maakt voor transport en intensief gebruik.

De ontginning gebeurt in diepe groeves waar enorme blokken uit de bergwand worden gezaagd of gespleten. Deze ruwe blokken worden vervolgens in platen gezaagd en met computergestuurde machines (CNC) tot op de fractie van een millimeter nauwkeurig vlak geslepen. Alleen de meest zuivere platen, zonder kalkinsluitingen of barsten, halen uiteindelijk de weg naar uw biljarttafel.

De opkomst van Chinese leisteen

Naast de traditionele Europese en Zuid-Amerikaanse bronnen, is China de afgelopen decennia uitgegroeid tot een van de grootste producenten van leisteen voor biljarttafels. De Chinese leisteen wordt op grote schaal gewonnen en staat bekend om zijn uitstekende prijs-kwaliteitverhouding.

Hoewel de hardheid kan variëren afhankelijk van de specifieke groeve, heeft de Chinese industrie fors geïnvesteerd in hoogwaardige slijptechnologieën. Hierdoor kunnen zij platen leveren die zeer consistent zijn in dikte en vlakheid. Voor veel moderne pooltafels is Chinese leisteen inmiddels de standaard geworden, omdat het een betrouwbaar en stabiel speeloppervlak biedt dat voldoet aan de eisen van zowel recreatieve spelers als professionals.

De Kunst van het Nivelleren: De Strijd tegen het "Aflopen"

Het meest gehoorde probleem bij biljarttafels is dat de bal "afloopt": hij rolt op het einde van zijn baan in een flauwe bocht naar links of rechts. Dit wijst bijna altijd op een tafel die niet honderd procent waterpas staat.

Het waterpas stellen is een tijdrovende klus die we uitvoeren met een uiterst gevoelig precisiewaterpas. Het proces vergt veel deskundigheid en geduld. zeker bij tafels met meerdere stenen of meer dan 4 poten kan elke handeling de volledige balans beïnvloeden.

Naden dichten: Bijenwas versus Plamuur

Bij grotere tafels bestaat de leisteen vaak uit drie delen om het transport mogelijk te maken. De overgangen tussen deze platen moeten onvoelbaar zijn voor de bal. Zelfs een hoogteverschil van een fractie van een millimeter kan een bal doen opspringen.

Wij gebruikten hiervoor traditioneel bijenwas. Dit heeft als grote voordeel dat het met een heet strijkijzer vloeibaar kan worden gemaakt en in de naad vloeit. Na uitharding snijden we het overtollige was weg met een vlijmscherp mes voor een naadloos resultaat. Moderne alternatieven zoals Bondo (autoplamuur) worden gebruikt voor permanente herstellingen omdat het in tegenstelling tot bijenwas chemisch uithardt en nadien niet meer vloeibaar kan worden. Zeker als de tafel verwarm wordt of er rechtstreeks zonlicht op de tafel valt, zorgt dit voor een betrouwbaarder alternatief.

Wat we pas zien na het strippen

Het is geen publiek geheim dat we de werkelijke staat van de leisteen pas kennen als het oude laken wordt verwijderd. Soms komen er dan verborgen gebreken aan het licht, zoals scheurtjes in de steen of gaten door onvoorzichtig gebruik. Gelukkig kunnen dergelijke oneffenheden professioneel geplamuurd en gepolijst worden, zodat de speelkwaliteit weer als nieuw is.

In het volgende deel van deze reeks kijken we naar de bandrubbers: waarom ze "dood" kunnen gaan en welke impact dat heeft op uw spel.

Heeft u het gevoel dat uw tafel niet meer recht staat? GePe-Biljarts komt graag langs voor een professionele afstelling.    Contact opnemen 


# Blog
GePe-Biljarts 29 december 2025
Deel deze post
Labels
Blog
Archief
Een tafel met een ziel
Hoe een antieke biljarttafel een tweede leven krijgt en de Belgische café- en biljartcultuur levend houdt